Książka „Wyścig z maszynami” – autorów Andrew McAfee i Erik Brynjolfsson – to efekt prac zespołu badawczego „Granica cyfrowa”, szukającego megaidei dla przyszłości rynku pracy na przykładzie Stanów Zjednoczonych. Po kryzysie ekonomicznym 2008 roku obserwujemy w USA nowe zjawisko. Za wzrostem wydatków na nowe technologie i inwestycjami w oprogramowanie nie podąża wzrost zatrudnienia (jak miało to miejsce dotychczas). Rynek pracy nie odbudowuje się. W znaczący sposób zmienia się prawdopodobnie jego struktura.
Istnieją trzy powszechnie podzielane punkty widzenia na przemiany technologiczne i rynek pracy. Pierwszy z nich uznaje, że przyczyną wysokiego bezrobocia są cykle ekonomiczne. Kiedy wzrośnie popyt, spadnie bezrobocie. Drugie spojrzenie poszukuje wyjaśnienia w stagnacji amerykańskiej gospodarki i utraty zdolności do wprowadzania innowacji służących produktywności. Trzeci punkt widzenia, to koncepcja końca pracy. Zakłada ona, że wkroczyliśmy w taki etap rozwoju świata, w którym potrzeba coraz mniej pracowników do wytworzenia dóbr dla całej ludzkości. Aż do całkowitego przewartościowania pracy, którą wykonywać będą – zamiast ludzi – nowe technologie.
Autorzy nie reprezentują w pełni żadnego z tych podejść. Uznają jednak technologie cyfrowe za kluczowy czynnik decydujący o kształcie gospodarki. Technologie rozwijają się szybciej niż ludzkie umiejętności. Z tego wynika silna potrzeba zrozumienia dziejących się procesów oraz zbudowania strategii, pozwalających ludziom rozwijać się razem z maszynami, zaprzęgając je w służbę rozwojowi społeczno-ekonomicznemu. Przekonują, że należy pobudzać innowacyjność organizacyjną w poszukiwaniu nowych form zarządzania organizacjami oraz w nowy sposób inwestować w ludzki kapitał. Niewątpliwą silną stroną tej analizy jest zaprezentowanie planu działań w czterech obszarach:
Edukacja – przykładowe postulaty: zwiększenie płac dla nauczycieli, będących jednymi z najważniejszych kreatorów bogactwa w Ameryce (zarabiają obecnie 40 proc. mniej niż przeciętny absolwent studiów wyższych) oraz rozliczanie ich z weryfikowalnych efektów pracy.
Przedsiębiorczość – przykładowo: nauczanie przedsiębiorczości nie tylko w szkołach biznesu, ale jako podstawa na wszystkich kierunkach nauczania wyższego
Inwestycje – przykładowo: inwestowanie w infrastrukturę transportową i komunikacyjną. Najlepszym okresem dla takich inwestycji jest zastój na rynku pracy.
Prawo, regulacje i podatki – przykładowo: zachowanie względnej elastyczności amerykańskiego rynku pracy poprzez powstrzymanie się od regulacji prawnych w zakresie zatrudniania i zwalniania pracowników. Ich zdaniem utrudnianie zwalniania może – paradoksalnie – doprowadzić do wyższego bezrobocia, ponieważ zatrudnianie nowych pracowników będzie zbyt ryzykowne dla pracodawcy. Kolejnym punktem planu działań jest propozycja subsydiowania i udzielania zwolnień podatkowych za zatrudnianie osób pozostających długi czas na bezrobociu. Postulują też odejście od subsydiowania kredytów hipotecznych, które zmniejszają mobilność pracowników i elastyczność ekonomiczną.
[zdjęcie pochodzi ze strony wydawnictwa Kurhaus Publishing]